Creativiteit en het theater vinden plaats op de straat

Kunstenaar en entertainer Wolf Vostell is bekend geworden door zijn zogenoemde happenings langs openbare straten of op speciale locaties. In de periode 1954-1988 heeft hij meer dan vijftig spectaculaire en spraakmakende happenings gerealiseerd. Met zijn speciale wijze van kunst maken was hij baanbrekend en uniek. Het atelier werd verplaatst naar de straat en de kijkers werden deelnemers.

Das Theater ist auf der Strasse. Die Happenings von Wolf Vostell

Door de spontaniteit en tijdelijkheid zijn de kunstobjecten en -projecten van Vostell slechts eenmaal te realiseren en dan volgens de wetten van spontaniteit en improvisatie. Het enige dat daarna nog herinnert aan zijn kunstzinnige uitspattingen zijn de foto’s en video’s en soms een vorm van een draaiboek of een aantal aantekeningen en schetsen. In 2010 maakten bezoekers op een fraaie wijze kennis met zijn kunst in de vorm van “Happenings” in een grote expositie in Museum Morsbroich. Als een multimediale collage van kunstbeelden en theatrale uitdrukkingsvormen krijgen alle bezoekers een beeld voorgeschoteld van het onderdeel “happenings” van Vostell. Wolf Vostell werd in 1932 in Leverkussen geboren en overleed in 1998 in Berlijn. In de expositie tonen de samenstellers aan de hand van schetsen, concepten en ontwerpen en beeld- en tekstdocumenten in een combinatie met spectaculaire happening-relikwieën, objectfoto’s en partituren een fascinerend beeld van zijn gedachtegoed en zijn baanbrekende en veelbesproken straatvoorstellingen. Happenings waren voor Wolf Vostell instrumenten van een bewustwording van fenomenen in de tijd. Als een groot moralist confronteerde hij de deelnemers steeds met de telkens weer voorkomende catastrofen en de oorlogen met verdriet en verwoesting. Niet alleen het kunstbegrip met de starre traditionele vormen, maar vooral ook het leven zelf moest in beeld gebracht worden. Door de kunstenaar Duchamp werd het object tot kunst verklaard. Vostell verklaarde het echte leven zelf tot kunst. In de straten van Parijs realiseerde Vostell met “Het theater bevindt zich op de straat” in 1958 zijn eerste Europese happening en bracht in 1961 met zijn “Cityrama” in Keulen de eerste happening op Duitse bodem. Voor zijn creatieve start van de happenings staat model een bericht van een vliegtuigramp met een Super Constellation in 1954. Dit rampzalige voorval inspireerde hem voor het eerste “dé-coll/age” project. In de fors uitgevallen begeleidende catalogus staan voorbeelden van zijn happenings in beeld en woord. Alle tot nu toe bekende foto’s, documenten, aantekeningen en berichten in de pers, zijn afgebeeld en toegelicht. Het wordt al snel duidelijk dat deelnemers enthousiast meedoen aan de happenings, die soms door de rechtelijke macht werden gestopt en het materiaal werd afgevoerd. De tweetalige catalogus geeft lezers een gedetailleerd beeld van deze kunstenaar. Voor kunstkenners en kunstliefhebbers de gelegenheid om kennis te nemen van een geheel andere vorm van kunst maken.

ISBN 978-3-86678-431-4, “Das Theater ist auf der Straβe. Die Happenings von Wolf Vostell”, Fritz Emslander, Markus Heinzelmann en José Antonio Agúndez García, Kerber Verlag, 2010, 346 pagina’s.

Museum Morsbroich, Gustav-Heinemann-Straβe 80, D-51377 Leverkusen, www.museum-morsbroich.de.