Ebbinghaus/Titchener Illusie

De waarheid is, dat beide oranje cirkels in het midden van de figuren exact even groot zijn. Doordat de ene oranje cirkel omringd wordt door kleinere cirkels lijkt deze groter dan de andere oranje cirkel, die omringd wordt door grotere cirkels. Je brein neemt ook hier weer een loopje met de werkelijkheid.

Linker cirkel is kleiner dan rechter?

De Titchener illusie behoort tot de groep psychologische illusies. Bij deze illusie wordt bij de waarnemer de indruk gewekt dat een cirkel groter is wanneer deze cirkel omgeven wordt door een reeks kleinere cirkels, dan wanneer deze cirkel omgeven wordt door een reeks grotere cirkels. Eigenlijk is deze illusie een variant van de Delboeuf-illusie. De afmetingen van een cirkel worden anders geïnterpreteerd door de afmetingen van een tweede cirkel die de eerste omgeeft. De oorspronkelijke illusie is door de Gentse wetenschapper Joseph Delboeuf (1831-1896) beschreven in 1893.

Ebbinghaus Illusie

De Titchener illusie lijkt voor het eerst beschreven te zijn door de wetenschapper Edward Bradford Titchener (1867-1927). Nader onderzoek toont aan dat dit niet het geval is. Af en toe wordt naar deze illusie verwezen als de Ebbinghaus - Titchener illusie, hetgeen doet vermoeden dat beide wetenschappers deze illusie gelijktijdig hebben ontdekt. Maar ook deze gedachte is niet correct. Binnen een periode van drie jaar na het verschijnen van Delboeuf’s illusie beschreef Ebbinghaus (1850-1909) zijn variant op deze psychologische illusie, aangezien hiernaar al in 1896 in boeken werd gerefereerd.

Titchener aangezien als ontdekker

Twee jaar later, in 1898, nam Titchener deze figuur over in een boekrecensie. Het is echter niet zo dat Titchener het auteurschap over deze figuur opeiste en verwees in de publicatie wel degelijk naar de figuur als de cirkels van Hermann Ebbinghaus. In 1901 schrijft Titchener een handboek, met de titel “Experimental Psychology”, waarin hij een beschrijving geeft van de toen bekende psychologische illusies, inclusief de illusie van Ebbinghaus. Door de jaren heen baseerden verscheidene auteurs zich op dit werk en beschouwden Titchener onterecht als auteur van deze psychologische illusie.

Edward Bradford Titchener

Edward Titchener werd op 11 januari 1867 geboren in de Engelse stad Chichester. Hij overleed op 3 augustus 1927 te Ithaca in de Verenigde Staten. Hij was student bij Wilhelm Wundt en promoveerde in 1892 te Leipzig onder leiding van Wundt. Later emigreerde hij naar de Verenigde Staten waar hij aan de Cornell University als professor psychologie aangesteld werd. Hij werd omschreven als de meest vooraanstaande psycholoog in het land en ontving eretitels aan vele universiteiten.

Hermann Ebbinghaus

Hermann Ebbinghaus werd op 24 januari 1850 geboren te Barmen in Duitsland. Op 17-jarige leeftijd schreef hij zich in aan de Universiteit Bonn waar hij psychologie studeerde. Door de Frans-Pruisische oorlog (1870-1871) werden zijn studies onderbroken. Na deze onderbreking zette hij zijn studies voort en ontving in 1873 zijn doctorstitel. Naderhand werd hij aangesteld als professor te Berlijn en later te Breslau. Hij overleed in het jaar 1909 op 59-jarige leeftijd te Breslau.