Realistische kunst boeit door geraffineerde werkelijkheid

Meerdere jaren van voorbereidingen zijn vooraf gegaan aan een nieuwe expositie in de Kunsthalle Emden. Het nieuwe jaar startte met de groots opgezette expositie “Realismus - Das Abenteuer der Wirklichkeit. Courbet-Hopper-Gursky”.

Realismus - Das Abenteuer der Wirklichkeit

Deze overzichtstentoonstelling liep in 2010 en omvat ruim 180 werken van ongeveer 100 internationaal bekende kunstenaars. Het gehele museum staat in het teken van deze expositie, die is ingedeeld in acht onderwerpen uit deze vorm van beeldende kunst en technieken. De samenstellers van de tentoonstelling brengen de stromingen in de realistische kunst in het tijdsbestek van de latere jaren in de 19e eeuw tot en met de huidige tijd in beeld aan de hand van kunstuitingen. De bezoekers kunnen kennis maken met de werken van beroemde kunstenaars als Gustave Courbet, Edward Hopper, Duane Hanson, Christian Schad, Wilhelm Leibl en Andreas Gursky. Maar ook is er veel werk te zien van jonge kunstenaars met een moderne kijk en visie op het realisme. Realistische kunst fascineert onder andere door haar technische gedetailleerdheid en weergave die wel heel erg echt lijkt op de werkelijkheid van ons dagelijkse leven en omgeving. De uitgebreide expositie reikt van het realisme uit de 19e eeuw via de nieuwe zakelijkheid, de pop-art en het fotorealisme uit de jaren 60 van de vorige eeuw tot en met de realistische kunst uit de huidige moderne periode. Het geheel is ingedeeld in acht aandachtsgebieden uit het dagelijks leven, te weten in stillevens, interieur, de stad, het landschap, historie, genre, portretten en naakt. Deze gebieden vormen een dialoog tussen verschillende generaties kunstenaars en kunstkenners. Het verbindende element daarbij is telkens de vraag naar de werkelijkheid en wijze van voorstelling van de moderne wereld met al haar tegenstellingen, spanningen en schoonheden. De start van de expositie is daar waar het manifest “Le Réalisme” van Gustave Courbet in 1855 voor sensatie en opwinding zorgde en ontstond een nieuwe kijk op de weergave van de werkelijkheid.

Realistische afbeeldingen waren er al in de perioden rondom de Renaissance. Van stoffen, kleding, gebeurtenissen, planten en wolken schilderden de kunstenaars in die tijd natuurgetrouw de werkelijkheid zonder idealisering of enige betekenis. In het midden van de 19e eeuw kwamen dan ook deze begrippen weer te voorschijn en ontstond het begrip realisme in de kunst. Het schilderen naar de werkelijkheid kreeg toen bijzondere dimensies en betekenis en heeft al ruim 150 jaar stand gehouden. In aansluiting op de grote expositie in Emden zijn de werken te zien in de Kunsthalle van de Hypo-Kulturstiftung in München. De bijbehorende kunstpublicatie geeft een interessant beeld van de getoonde werken en beschrijft op boeiende en kunstzinnige wijze het ontstaan van het realisme in de beeldende en beeldvormende kunst. Acht kenmerkende thema’s uit het realisme en de acht groepen van geselecteerde werken zijn de inspiratiebronnen voor liefhebbers van kunst en studenten kunstgeschiedenis.

Zo geven de levensruimte en gebeuren in de grote stad meerdere kunstenaars een aanleiding voor het maken van prachtige foto’s, geschilderde stadsgezichten en de indrukwekkende contouren van industriegebouwen en activiteiten op de straat. In het gedeelte van de landschappen speelt de ruwheid en schoonheid van de natuur een belangrijke uitdaging voor schilders. De gruwelheden van een oorlog zijn op een realistische wijze gefotografeerd en geschilderd op locatie of van een foto. Een boek voor kenners en verzamelaars.

ISBN 978-3-7774-2421-7 “Realismus - Das Abenteuer der Wirklichkeit”, Christiane Lange en Nils Ohlsen, Hirmer Verlag, 2010, 300 pagina’s.

Kunsthalle Emden, Hinter dem Rahmen 13, D-26721 Emden, www.kunsthalle-emden.de.