Filatelistische aandacht voor: Sextant (6 en 7)

De positie kon daarmee zonder gebruik van enig ander extern systeem bepaald worden, waarbij natuurlijk wel de hemel en de horizon mee moesten spelen. Door een zegetocht in het gebruik van GPS is het “landschap” van de navigatie, na vrijgave van GPS voor civiel gebruik, in een periode van ruim 35 jaar volledig elektronisch en digitaal geworden. Een actuele consequentie is echter dat de sextant met chronometer niet meer verplicht is opgenomen in het basispakket voor de scheep- en luchtvaartnavigatie.

Een goed zeeman zal altijd een sextant in zijn uitrusting opnemen.

Een goed zeeman zal echter altijd een sextant in zijn uitrusting opnemen. Ook voor astronomische observaties wordt de sextant nauwelijks officieel gebruikt. Door de komst van satellietplaatsbepalingssystemen als GPS en Galileo hebben velen het nut van de sextant volledig genegeerd. De auteur van het succesvolle boek “Der Sextant”, waarvan inmiddels een 5e druk is verschenen, is echter van mening dat de sextant niet van het toneel mag verdwijnen en heeft daarom een uiterst interessante praktische handleiding geschreven over de techniek en het gebruik van de sextant.

Door het verzamelen van postzegels en -stukken met het thema Optische Instrumenten en in het bijzonder met afbeeldingen van de sextant komen verzamelaars alles te weten over dit navigatie-instrument voor plaats- en routebepalingen. Eigenlijk was de allereerste sextant een aangepaste octant. In de loop van de jaren werden van de sextant allerlei uitvoeringen ontwikkeld en kreeg dit navigatie-instrument een dominante plaats in positiebepaling op zee en land.

Zo is de sextant in de praktijk, net als een anker, een vertrouwd symbool in de zeevaart. Interessant is de geschiedenis over de komst, de revolutionaire ontwikkeling en waardering van de sextant. Het gebruik van de sextant bracht een ware revolutie teweeg in het vertrouwen in dit optische navigatie-instrument. Voor verzamelaars van de sextant op postzegels zijn deze feiten en bijzonderheden geweldige inspiratiebronnen om een boeiende en veelzijdige postzegelcollectie op te bouwen.

Meerdere uitvoeringen van de sextant zijn gedetailleerd in het boekje “De Sextant” besproken, waaronder een uitvoering in kunststof tegenover een conventioneel gemonteerde sextant. Centraal in het boek staat het gebruik van de sextant en geeft de auteur aanwijzingen voor een optimaal gebruik bij het bepalen van de actuele positie van de observator. Speciale aandacht is er voor het aflezen van schaalverdelingen en andere gewenste meetgegevens.

Ook is er aandacht voor varianten van de klassieke sextanten waarop een objectief of een andere speciale voorziening is gemonteerd. Het boek bevat veel afbeeldingen van uitvoeringen van sextanten, geeft tips voor het onderhoud en het opbergen van het apparaat en sluit af met een uitgebreid trefwoordenregister. ISBN 978-3-7688-1559-8, “Der Sextant”, Dag Pike, Delius Klasing Verlag, 2017, 5e druk, 94 pagina’s.

Eeuwenlang waren kapiteins, ontdekkers, cartografen, avonturiers en dolende zeelui tijdens hun vaartochten over de oceanen afhankelijk van optische navigatie-instrumenten in de vorm van de jakobsstaf, het astrolabium en de spiegelquadrant. In de 18e eeuw werd de sextant ontwikkeld uit de vroegere spiegelquadrant. Onafhankelijk van elkaar werd de sextant rond het jaar 1730 gebouwd door John Hadley (1682-1744) en Thomas Godfrey (1704-1749). (Wordt vervolgd).