Tatlin ontwierp vernieuwde kunst voor nieuwe werelden

Het Museum Tinguely liet in de expositie “Tatlin - neue Kunst für eine neue Welt” in 2012 het werk zien van een legendarische persoonlijkheid in de Russische Avantgarde, Vladimir Tatlin (1885-1953).

Tatlin - nieuwe kunst voor een nieuwe wereld

Met zijn benadering van de moderne kunst in de overgang van de 19e naar de 20e eeuw bracht hij een ware revolutie op gang in de Russische kunstwereld. Het concept van de omvangrijke expositie bevat vroegere schilderijen, objecten met ruimtelijke dimensies, reconstructies van zijn beroemde en revolutionaire torens en zijn apparaat Letatlin om te kunnen vliegen als mens. Zijn ontwerpen en kunstprojecten voor het theater maken de expositie compleet. Het geheel omvat meer dan 100 meesterwerken, voornamelijk ter beschikking gesteld uit de belangrijkste collecties in Moskau en St. Petersburg. Heel bijzonder zijn zijn ontwerpen voor een monument ter gelegenheid van de 3e Internationale in 1920. De catalogus geeft daarvan voorbeelden en laat tevens zien hoe andere ontwerpers werden geïnspireerd door zijn ontwerpen.

Na het zien van al die ontwerpen lijkt er een visuele overeenkomst in uitvoering te zijn met de onlangs in gebruik genomen stalen toren “The Orbit”, een blikvanger naast het Olympisch Stadion van Londen.

Vladimir Yevgrafovich Tatlin is geboren in Moskau en scheepte zich op jonge leeftijd als leerling matroos in op een stoomboot van een handelsvloot. In 1902 startte zijn studie aan de Kunsthogeschool en hij kreeg les van beroemde impressionisten. Met diverse onderbrekingen als matroos op de grote vaart en de nieuwe keuze voor een vervolgstudie Kunst begint hij in 1911 volop aan de ontwikkeling van zijn kunstzinnige werk en bijbehorende leven. Zijn eerste decoratieve toneelontwerpen voor theaterstukken worden zeer gewaardeerd.

Zijn eerste zelfportret in 1911 als matroos wordt bewonderd. Politieke situaties rond de Russische revolutie hadden een sterke invloed op zijn werk. De geplande toren van 400 meter hoogte werd niet gerealiseerd. Door materiaalcombinaties maakte Tatlin vele zogenoemde contrareliëfs en zette daarmee een nieuwe trend in. In de zomer van 1915 vangt Tatlin aan met het ontwerpen van de toneelachtergronden en de kostuums voor Richard Wagners opera “De vliegende Hollander”. Zijn exposities worden progressiever en uitdagender. Ook verschijnen er publicaties over het werk van Tatlin en neemt hij deel aan internationale exposities in Venetië en Parijs. De catalogus is een ware kunstbron voor alle studenten en docenten in beeldende kunst.

ISBN 978-3-9523990-0-2, “Tatlin - nieuwe kunst voor een nieuwe wereld”, Gian Casper Bott en Roland Wetzel, Hatje Cantz Verlag, 2012, 240 pagina’s.

Museum Tinguely, Paul Sacher-Anlage 1, CH-4002 Basel, www.tinguely.ch.

Afb.

Model voor een monument voor Internationale Petrograd, 1920

Compositie vrouwelijk naakt, 1913, (Tretjakov-Galerie), (Moderna Museet).