Wegdromen in de moderne kunst van Gustave Courbet

De Franse kunstschilder Gustave Courbet (1819-1877) is één van de fascinerendste kunstenaars uit de 19e eeuw. Hij geldt tevens als een belangrijke voorvechter van een politiekrealistische schilderkunst en is bekend geworden als een revolutionair in de Parijse gemeenschap. Courbet kende in zijn leven echter ook een geheel andere zijde. Hij was namelijk een grote dromer. In zijn portretten, maar ook in zijn landschapsbeelden, tekeningen en stillevens schildert hij een wereld van harmonie en rustgevendheid en naar binnen gekeerd. Alles in tegenstelling tot de hectische periode van de industrialisering in zijn tijd.

Courbet - Ein Traum von der Moderne

Aan de hand van 100 kunstwerken uit 11 landen, waaronder uitgeleende werken uit de steden Los Angeles, Parijs, New York, Montpellier, Stockholm en Oslo, toonde de Schirn Kunsthalle Frankfurt am Main in 20111 voor het eerst de “andere” Courbet voorgesteld. De samensteller van deze grote expositie laat op een overtuigende wijze zien hoe Courbet uitgaande van de Duitse romantiek een poëtisch moderne kunst heeft gerealiseerd. Maar de bezoekers maken ook uitgebreid kennis met de ontwikkelingen in de romantische stroming in de kunst bij kunstenaars als Cézanne en Picasso, maar ook in het symbolisme, in het surrealisme en in het magisch realisme.

Courbet is een voorbeeld geweest voor meerdere tijdgenoten en voor kunstenaars uit latere tijd. Courbet werd vooral aan het begin van de tweede helft van de 19e eeuw bijzonder gewaardeerd in Frankfurt en München als een inspirerende schilder van het realisme. In de expositie vindt de bezoeker echter de kunst van de dromerige kunstschilder. Zijn schildertechniek is uniek te noemen en het kleurgebruik is prachtig om te zien. “Ik laat zelfs de stenen denken”, is één van zijn bijzondere uitspraken, die ook in zijn kunstwerken vaak tot uitdrukking komen. De geïllustreerde catalogus ondersteunt de tentoonstelling op een kunstzinnige wijze.

ISBN 978-3-7757-2628-3, “Courbet - Ein Traum von der Moderne”, Klaus Herding en Max Hollein, Hatje Cantz Verlag, 2010, 304 pagina’s.

Schirn Kunsthalle Frankfurt, Römerberg, D-60311 Frankfurt am Main, www.schirn.de.