Betrouwbaarheid van onze zintuigen soms twijfelachtig

Het ontdekken van het fenomeen optisch bedrog bij onze visuele waarneming is in het algemeen vlot te realiseren. Bij de vier andere zintuigen is het veelal lastiger om te beoordelen of er sprake is van illusie of bedrog. Toch is het mogelijk om alle zintuigen eenvoudig te bedriegen. De auteur Vicki Cobb heeft een verzameling experimenten beschreven en uitgewerkt in zijn boek “How to really fool yourself”, waarbij alle zintuigen aan de beurt komen.

How to really fool yourself

Bij de visuele experimenten is het nauwelijks te geloven dat je zo bedrogen kan worden. Maar ook de oren, de neus, de handen en de tong kunnen flink worden bedrogen en soms zo erg dat er een bepaald ongeloof is ontstaan voor het beschreven eindresultaat van het betreffende experiment. Door aan alle experimenten deel te nemen staat het zelf opdoen van een ervaring centraal.

Elk experiment heeft dezelfde opbouw met de teksten “How to Fool Yourself” en “Why You’re Fooled”. Bijna elk experiment is voorzien van een passende illustratie. Het boek is verdeeld in acht hoofdstukken en elk hoofdstuk start met een algemene toelichting op de inhoud van dat hoofdstuk. In het gedeelte over onze visuele waarne-ming vinden we onder andere experimenten met de Müller-Lyer-illusie, de Hering-illusie en de Wundt-illusie.

Natuurlijk zijn er de vaas-gezichtsillusie, Necker-kubus, onmogelijke figuren en constructies en de kamer van Ames op basis van vormen en grootte. In het gedeelte van helderheid en kleur krijgt de lezer een reeks fascinerende experimenten waarin zelfs zwart-wit patronen veranderen in kleuren. Een boek voor alle actieve liefhebbers van illusies.

ISBN 978-0-471-31592-6, “How to really fool yourself”, Vicki Cobb, Jossey-Bass Publishers, 1999, 120 pagina’s.