Compendium met wereld van optische & visuele illusies (11)

De visuele verschijnselen van bewegingen die er eigenlijk niet zijn, is in het verleden onder andere bestudeerd door wetenschapper Max Wertheimer. In 1912 publiceerde hij de resultaten uit experimenteren in zijn verhandeling “Experimentele studies over het zien van beweging”. In het 80e artikel van het wetenschappelijke studie- en referentieboek geven de auteurs voorbeelden van resultaten uit diverse demonstraties en observaties en doen een aanzet voor de studie naar het opheffen van het bewustzijn van beeldveranderingen als een prioriteit bij een aanpak van dit subjectieve visuele fenomeen.

The Oxford Compendium of Visual Illusions

In het artikel geven zij tevens een overzicht van de stand van zaken in het onderzoek en praktijkervaring. Lezers maken in het artikel “The Kayahara Silhouette Illusion” kennis met een animatie van een ronddraaiende digitale 3D- silhouette van een jong meisje en van een silhouette van een paardenhoofd. Grafisch ontwerper Nobuyuki Kayahara presenteerde in 2003 op zijn website deze verrassende vorm van een illusionistische draaiing van een voorwerp, object of een figuur. De waarnemer ziet het meisje naar links of rechts draaien en spontaan draait het meisje spontaan naar rechts en links.

De silhouet-illusie behoort tot de groep van dubbelzinnig omkeerbare figuren net als de Necker-kubus en de trap van Schröder. Het nabeeld-effect door bewegende beelden of situaties is behandeld aan de hand van de bekende waterval Foyers bij Loch Ness en draaiende schijven met geometrische cirkelvormige patronen. De laatste twee artikelen binnen de sectie van bewegende beelden gaan over stereoscopische kinetische fenomenen, zoals het werk van Duchamp in Rotoreliëfs (1935) en het ontstaan van illusies van bewegende beelden in statische patronen bij de waarneming.

Een afbeelding van vermoedelijk één van de eerste voorstellingen van “My Wife and My Mother-in-Law” en schilderijen met illusionistische constructies gemaakt door de Belgische kunstenaar Jos de Mey (1928-2007).

In sectie 5 beschrijven meerdere auteurs hun bevindingen uit experimenten van en onderzoek naar optredende en soms merkwaardige aspecten bij het waarnemen van gezichten. Zij hebben in elk geval gezorgd voor interessante gegevens en verrassende illustraties.

ISBN 978-0-19-979460-7, “The Oxford Compendium of Visual Illusions”, Arthur G. Shapiro en Dejan Todorović, Oxford University Press, 2017, 807 pagina’s.