Het digitaal ontwerpen van klassieke en nieuwe illusies

In de boekenserie “Vision, Illusion and Peception - VIP” verscheen deel 2 onder de titel “Programmering Visual Illusions for Everyone”. In deze serie berichten de wetenschappers en onderzoekers over de laatste resultaten uit het fundamenteel en praktisch onderzoek en uit experimenten in het vakgebied Zien en Waarnemen op een heldere, efficiënte en begrijpelijke wijze. In de boeken wordt uitgebreid ingegaan op fundamentele principes en op state-of-the-art theorieën, methoden en toepassingen in het alles omvattende vakgebied van de fysiologie, psychologie, fysica, neurologie en oogheelkunde in relatie tot het interdisplinaire speelveld van de wetenschap van het zien, perceptie en het multisensorische proces gerelateerd aan het zien.

Programming Visual Illusions for Everyone

Een serie voor vakgenoten uit genoemde vakgebieden en voor alle personen met speciale interesse in achtergronden van de visuele perceptie. Maar ook een interessante studie- en referentieserie voor privé-onderzoekers die al lerend en spelend meer willen weten over optische illusies, hoe illusies ontstaan en in welke verschijningsvormen ze bekend zijn. Daarnaast heeft de serie tot doel het groeiende samenspel tussen kunst en de wetenschap van de perceptie te volgen en te activeren. Binnen het verdere doel van de VIP-serie zijn er monografieën, populaire wetenschappelijke boeken en selecte bijdragen vanuit conferenties en workshop continu beschikbaar voor vakgenoten, studerenden en leken.

In deel 2 van de serie beschrijft wetenschapper en auteur Marco Bertamini het gebruik van speciaal ontwikkelde en vrij beschikbare programmeertaal om digitaal te experimenteren met visuele en optische illusies. Het boek bevat 16 hoofdstukken. De eerste drie bevatten inleidingen over illusies en het programmeren met Python als programmeertaal. In de volgende twaalf worden twaalf bekende klassieke illusies voorgesteld, uitgelegd en wordt er geprogrammeerd om zelf aan de slag te gaan.

In het laatste gedeelte bespreekt de auteur het verschijnsel van onregelmatige polygonen en sluit het geheel af met compacte verklarende begrippenlijsten uit de visuele perceptie en de computerkunde, een literatuuroverzicht en een trefwoordenregister. Dit zelfs voor wetenschappers uiterst praktisch gericht studie- en werkboek begint met een opwekkende bijdrage over de fun met illusies en het belang ervan om er meer van te weten te komen. De lezer wordt aangezet tot kleine experimenten om in stemming te komen.

Een compilatie van regelmatig besproken visuele illusies. Een plaatje uit het besproken boek.

De auteur worstelt met een classificatie van illusies en geeft overzichten met de meest bekende illusies. In de introductie tot programmeren laat de auteur de lezer kennismaken met de eenvoud in het gebruik van de gegeven programmeertaal Python en de tekenapplicatie PsychoPy. Het programmeren wordt stap-voor-stap behandeld en de start levert al snel het gewenste resultaat. De eerste klassieke illusie die wordt behandeld is de Kanizsa-illusie, een voor het programmeren lastig verschijnsel door de vele cirkels en vierkanten.

Dit gedeelte sluit net als de andere behandelingen van illusies af met de aanzet voor een aanvullende programmeeruitdaging. Van bijzondere waarde zijn de vele kaders waarin gerelateerde wetenschappers vertellen over hun relatie tot illusies en hun ervaringen. Door constructies van optische illusies te digitaliseren ontstaan er meer mogelijkheden om te experimenteren en het opdoen van meer ervaringen. Een fantastisch boek voor de wetenschap.

ISBN 978-3-319-64065-5, “Programming Visual Illusions for Everyone”, Marco Bertamini, Springer Nature, 2018, 221 pagina’s.