Compendium met wereld van optische & visuele illusies (6)

In het volgende artikel wordt een speciale uitvoering van de bekende Müller-Lyer illusie voorgesteld, namelijk een 3dimensionale Müller-Lyer illusie constructie. Het principe van de 2D-voorstelling is besproken. Een demonstratie van deze eenvoudige voorstelling levert al verbaasde gezichten op. Met een driedimensionale constructie wordt het visuele verschijnsel extra versterkt en maakt het resultaat van een lengtemeting grote indruk op kijkers. In het artikel “Geometric-Optical Illusions Under Isoluminance?” krijgt de lezer het resultaat van een experiment met licht en kleur en de invloed daarvan op de waarneming bij het kijken naar de meest eenvoudige geometrisch-optische illusies.

The Oxford Compendium of Visual Illusions

De auteurs onderzochten de illusoire effecten op deze groep eenvoudige geometrische figuren en verschillende combinaties daarvan onder isoluminantieomstandigheden. Onder luminantie, als een fotometrische maat voor de helderheid, wordt verstaan de lichtsterkte per oppervlakte-eenheid loodrecht op de kijkrichting. Voordat zij de resultaten van hun experimenten verklaren, beschrijven zij de negen patronen van de geometrisch-optische figuren.

De groep van de meest bekende klassieke geometrisch-optische illusies is verdeeld in drie categorieën, te weten in omvang, lengte en oriëntatie en respectievelijk ontdekt, ontworpen of uitgevonden door Delboeuf en Ebbinghaus (omvang, grootte), Judd, Müller-Lyer en Ponzo (horizontaal-verticaal, lengte) en Hering, Poggendorff en Zöllner (oriëntatie). Allereerst vertellen de wetenschappers de resultaten van hun onderzoek naar de achtergronden van deze wonderlijke groep van geometrisch-optische illusies.

Zij concludeerden door het gebruik van kleurrijke achtergronden dat de achtergrondkleur invloed heeft op de lees- en kijkprestaties van de waarnemer. In het artikel “Schijnschaduw illusies” is het effect van een echte of valse schaduw in beeld gebracht en besproken. Met het aanbrengen van een nepschaduw kunnen gewone foto’s na de manipulatie een valse ervaring opleveren. Een bewijs dat een schaduw een belangrijk onderdeel is van de voorstelling. De scheve toren van Pisa is al jarenlang de inspiratiebron voor creatieve fotografen, tekenaars en kunstenaars.

Een samenstelling van covers van het kunstboek van reclameman Paul Baars. De oorspronkelijke en prachtige uitvoering van de Nederlandse editie “For our Eyes only” is vertaald in het Duits en Engels en verscheen in Duitsland, Engeland en in de VS en eveneens ontworpen door ontwerper Paul Baars en in zijn opdracht vervaardigde bloemenvazen in een illusionistische uitvoering van de vaas-gezicht-illusie.

Door een foto te nemen vanuit een lagere positie van een toren of een andere hoge bebouwing of object staat het beeld door het perspectief een beetje scheef. Door de tweede afdruk van dit beeld naast de eerste te plaatsen ontstaat een merkwaardige illusie. In de vaktaal wordt deze illusie ook wel de Pisa-illusie genoemd, alhoewel de illusie ook ontstaat bij elk scheef object.

De auteurs van het betreffende artikel geven een verklaring voor het ontstaan van dit spectaculaire effect. Leuke experimenten voor actieve fotografen. Het boek laat lezers kennismaken met de badkuip-illusie en de visuele effecten die ontstaan na het innemen van andere posities door kijkers. Het gezicht en vormen van het menselijk lichaam staan centraal in het artikel over de geometrische vormen van het lichaam.
(Wordt vervolgd).

ISBN 978-0-19-979460-7, “The Oxford Compendium of Visual Illusions”, Arthur G. Shapiro en Dejan Todorović, Oxford University Press, 2017, 807 pagina’s.