Manipuleren visuele beelden als een eeuwenoud fenomeen (1)

Wat wij over onze omgeving, maatschappij en de rest van de wereld weten, weten wij door de media. In het algemeen en in de praktijk worden onze waarnemingen en onze kennis gevormd en beïnvloed door de hedendaagse massamedia. Met de huidige mogelijkheden van de gedrukte media, tv en vooral door de digitale verspreidingen van nieuwsfeiten, verslagen van gebeurtenissen en het fenomeen van nepnieuws is het voor sommigen nog nauwelijks voor te stellen hoe het nieuws zich verspreidde aan het begin van de 20e eeuw en hoe primitief en beperkt dat is geweest.

Fake Fotos

Auteur en wetenschapster Vera Chiquet heeft onderzoek gedaan naar het ontstaan, het verspreiden en uitwerkingen van geïllustreerde berichten in een periode tussen 1930 en 1938 op basis van gerealiseerde fotomontages door de Duitse kunstenaar, artiest en grafisch ontwerper John Heartfield (1891-1968). Hij leefde en werkte in die periode in de Weimar Republiek en in de tijd van de komst van een nieuw politiek bewind in een verarmd Duitsland.

Zijn echte naam Helmut Herzfelde gebruikte hij niet meer. Juist in die zwarte periode in Europa werd het eenvoudiger door de beschikbare techniek om fotografische manipulaties voor de geïllustreerde tijdschriften te realiseren en dan ook nog van prikkelende teksten te voorzien. Het geïllustreerde tijdschrift was in die tijd de spreekbuis voor de staat en bood critici en cartoonisten de mogelijkheid om waarschuwende affiches te laten plaatsen. John Heartfield was een expert op dit vlak. Zijn oeuvre is indrukwekkend en scherp van beeld, toon en tekst. (Wordt vervolgd).