Adolf Hölzel als pionier van kleurrijke abstracte kunst (1)

Onder de titel “Farbharmonie als Ziel” brengt het Museum Georg Schäfer tot en met 1 mei 2019 een expositie met werken van de pionier en de leidende wegbereider van de kleurrijke moderne abstracte kunst: Adolf Hölzel (1853-1934). Na het doorlopen van gerichte kunststudies in Wenen en München realiseerde de schilder gewaardeerde schilderijen met personen en landschappen.

Adolf Hölzel - Farbharmonie als Ziel

Als kunstpedagoog bereikte hij op basis van een door hem opgerichte opleidingsschool voor de schilderkunst hoge erkenning. Soms benoemden kenners van zijn stijl Hölzel een neo-impressionist. In 1898 begon hij met zijn schetsen en fantaseerde ornamenten die veel leken op een stijl van Japanse kalligrafie. Het werk dat hieruit ontstond werd pas in 1903 bekend door een artikel van Arthur Roessler (een vriend van Egon Schiele).

Hij bleef in die tijd wel een zoekende in de kunst en vindt zijn kleurencompositie in de vorm van een eigen kleurencirkel. Hij kiest zijn normatieve grenzen door eigen ervaringen uit te werken als een vorm van kleurenleer. Hij werd weer reuze actief en herkende het beeld dat voor een kunstenaar het onbewuste een basis vormt voor de beeldende kunst. Deze zelfontdekking leidde tot het maken van schetsbladen, die hij voorzag van aantekeningen. Beeld en tekst vormden toen een kunstzinnige eenheid.

Later gebruikten ook de beginnende surrealisten deze vorm van informatie-overdracht. De composities van Hölzel laten veelal religieuze voorstellingen zien. Al rond 1904 stelde hij vast dat er een samenhang bestaat tussen muziek en beeldende kunst. Na zijn benoeming aan de Kunstacademie van Stuttgart in 1905 verandert zijn kunststijl naar een didactische en theoretische aanpak van zijn voorstellingen op een weg naar zijn oorspronkelijke abstractie. (Wordt vervolgd).

ISBN 978-3-86832-489-1, “Adolf Hölzel - Farbharmonie als Ziel”, Wolf Eiermann, Wienand Verlag, 2019, 164 pagina’s.

Museum Georg Schäfer, Brückenstraβe 20, D-97421 Schweinfurt, www.museumgeorgschaefer.de.