Beïnvloeding van kleur door licht en beweging bij het zien

Na een lange tijd is er weer een grote retrospectief te bewonderen met kunstwerken uit het fascinerende kunstoeuvre van de Venezolaanse kunstenaar Carlos Cruz-Diez. Hij is geboren in 1923 in Caracas en volgde na zijn lagere schooltijd een kunstopleiding in Caracas. In 1943 begon zijn vriendschap met de kunstenaar Jesús Rafael Soto. Na zijn opleiding werkte hij als illustrator en voor tijdschriften en reclamebureaus. In 1947 kreeg hij zijn eerste solo-expositie van 12 gouaches.

Carlos Cruz-Diez. Color in Motion

Door de expositie “Le Mouvement” in Galerie Denise René in Parijs in 1955 liet hij zich inspireren door kinetische voorstellingen in de kunstwerken van onder andere Soto, Vasarely, Tinguely, Jacobsen, Duchamp, Calder en Agam. Sinds 1960 woont en werkt hij voornamelijk in Parijs. In 1961 neemt hij deel aan de expositie “Bewogen Beweging” in het Stedelijk Museum. Hij is internationaal bekend geworden als één van de belangrijkste eerste vertegenwoordigers van de kunststroming in de op-art

Zijn werk is voornamelijk gebaseerd op het kunstzinnig experimenteren met de relatie tussen licht, bewegingen, optische waarnemingsfenomenen en de onderlinge beïnvloeding ervan op alle waar te nemen beeld- en kleurvariaties. Carlos Cruz-Diez heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld als een topkunstenaar in de wereld van de kinetische kunst. De expositie tot en met 16 september 2018 in het MKK toont zijn kwaliteiten en begoochelde rariteiten om daarmee kleuren in beweging te brengen. In zijn oeuvre is het gebruik van diverse materialen, technieken, sculpturen, beelden, installaties en multimedia.

Kleurrijk en illusionistisch om te zien zijn de door hem ontworpen (veelal) tijdelijke oversteekplaatsen voor voetgangers. Gedurende de periode van de expositie is voor de deur van het museum in Ingolstadt zo’n geometrisch ontwerp gerealiseerd. Elders in de wereld zijn er ook dergelijke beschilderingen op de openbare straat en in grote gebouwen aangebracht. De catalogus laat een aantal van deze kunstprojecten zien.

Veel waardering is er vanuit het publiek, veelal ook de gebruikers ervan, voor de kleurrijke beschilderingen van ruime en open vlakken in gebouwen waar het altijd druk is, zoals op het vliegveld, voetgangersbruggen in stations en aankomst- en vertrekhallen op vliegvelden en grotere vlakken in parkeergarages. De excellent vormgegeven catalogus start na het voorwoord met een geïllustreerde biografie, waarin naast kunstgerelateerde foto’s ook meerdere foto’s uit het familiealbum zijn afgedrukt.

Na dit inleidende overzicht volgen er elf interessante essays en thematische beschrijvingen van de specifieke aandachtsgebieden in zijn werk. Aan elk artikel gaat een kernachtige uitspraak van de kunstenaar vooraf. Binnen zijn voorbereidingen in de kunstontwerpen betrekt hij ook aspecten uit de natuurkunde, chemie, fysiologie van het zien en elementaire onderdelen van de geometrische optica. Zijn gevoel voor het mengen en gebruiken van kleuren kwam alleen tot stand door het bestuderen van resultaten van kleurentheorieën van toonaangevende wetenschappers en schilders. Voor de kunstenaar is kleur een dynamisch medium en een item voor het realiseren van magische bewegingen door het spelen met licht en schaduwen.

Voor- en achterzijde van de catalogus “Color in Motion” in het Museum voor Konkrete Kunst. Kunstwerk: Couleur Additive série São Paulo 4, Carlos Cruz-Diez, Paris 2007, chromografie op doek, 100 x 100 cm, ed. 2/3, privéverzameling. Uit: Color in Motion.

De catalogus bevat een schat aan afbeeldingen van werken van Cruz-Diez in andere exposities en in het MKK. Aandacht is er tevens voor het baanbrekende werk van Ludwig Wilding, medeoprichter van het museum voor konkrete kunst - MKK. De expositie is mede mogelijk gemaakt door een langdurige samenwerking met projectpartner Audi ArtExperience

ISBN 978-3-943962-69-7, “Carlos Cruz-Diez. Color in Motion”, Simone Schimpf en Theres Rohde, Verlag form, 2018, 188 pagina’s.

Museum für Konkrete Kunst, Tränktorstraβe 6-8, D-85049 Ingolstadt, www.mkk-ingolstadt.de.