Maak een ontdekkingsreis langs het leven van Goethe

Over het boeiende leven en de fascinerende nalatenschap van werk en wetenschap van J.W. von Goethe (1749-1832) is heel veel gepubliceerd in gedrukte en digitale vormen en in vormen van beeld- en vertelverhalen. Maar nog nooit in de vorm van “Goethe - Bilder auf …”, een fantastische gedrukte schat aan overzichten, toelichtingen en beschrijvingen van verzamelbare plaatjes, curiosa, beeldjes, belevenissen, literatuur, stickers, affiches, kaarten, re-clame-uitingen, tekeningen, schilderijen en foto’s die ons herinneren aan Goethe’s aanwezigheid. De auteurs accentueren uit de hoeveelheid beschikbare materialen, archieven, publicaties van Goethe zelf en gegevens over feiten en gebeurtenissen in verslagen en rapporten van ooggetuigen, in het boek zes specifieke items, te weten Ansichtkaarten, Postzegels, Spaarplaatjes, Bankbiljetten, Bierviltjes en Stereofoto’s.

Goethe - Bilder auf …

Maar natuurlijk zijn er tevens overzichten met portretten van Goethe als jonge man, een volwassen man en een oudere wijze en geleerde man, over de vrouwen in zijn actieve leven, rondom Faust, over de reizen van Goethe, de vriendschap en samenwerking met Schiller en natuurlijk informatie over zijn drama’s, gedichten en zijn kernachtige uitspraken en gezegden. Kortom een onmisbaar lees- en kijkdocument voor allen die al veel weten over het leven en werk van dichter, schrijver, schilder en de wetenschapper Johann Wolfgang von Goethe, voor allen die op zoek zijn naar de betekenis van Goethe voor kunst, cultuur en kleurenwetenschap en vooral voor allen die willen kennismaken met de prestaties en betekenis van Goethe voor Duitsland en voor Europa.

De samenstellers van dit prachtige plaatjesboek mikken met hun inspanningen ook op de jongere lezers, die er tijd voor nemen om op creatieve wijze Goethe van heel dichtbij te leren kennen. Van bijzondere waarde is de inhoud van dit machtig mooie plaatjesboek voor alle verzamelaars van postzegels, bankbiljetten, ansichtkaarten, stereofoto’s en vele andere afbeeldingen, boeken, brochures en objecten met een relatie tot Duitslands bekendste dichter, reiziger, toneelschrijver en kleurenexpert uit Frankfurt am Main (1749) en Weimar (1832). De publicatie is perfect verzorgd, volledig in kleur en is een absolute topper voor creatieve lezers, die hiermee voldoende inspiratie kunnen opdoen om af en toe in de voetsporen van Goethe te treden tijdens een vakantie.

Een rijk geïllustreerd overzicht van het gebruik van de ansichtkaart en briefkaart in relatie tot Goethe zal met name de verzamelaars van ansichtkaarten aanspreken. Volgens de samenstellers werden de eerste post- en briefkaarten in 1870 in Duitsland verstuurd met alleen teksten en later werden afbeeldingen gedrukt op kaarten. Voor de postzegelverzamelaars toont het plaatjesboek een compacte en gevarieerd opgebouwde collectie Johann Wolfgang von Goethe. Van hoge informatieve waarde zijn de toelichtingen en beschrijvingen over verschillende secties in een collectie. De getoonde postzegelcollectie is slechts een model. Vele variaties zijn mogelijk en worden individueel bepaald. Om aan wedstrijden deel te kunnen nemen moeten de postzegelcollecties aan voorwaarden voldoen.

Ter herinnering aan de eerste Braziliaanse zegels in 1843 verschenen bovenstaande postzegels met elk een speciaal beeld kiepeffect. Als afdruk niet te zien, maar in het echt is de beeldwisseling goed te zien bij het kiepen van de postzegels. Voor de verzamelaars: Mi.3962, Mi.4028 en Mi.4100.

Het artikel opent met een beschrijving over de “One Penny Black” de eerste officiële postzegel ter wereld (1840), die werd uitgegeven door de Britse Post. De eerste Duitse postzegel werd uitgegeven op 1 november 1849 door de koning van Beieren, Maximilian II. Joseph. Naast Groot-Brittannië en Zwitserland (1843) is Brazilië het derde land in de wereld waar postzegels werden geïntroduceerd. Vier maanden na de introductie in Zwitserland bracht de Braziliaanse Post de eerste drie postzegels met het motief van zogenoemde “Runderogen” (Frans: oeil de boeuf) in de waarden 30, 60 en 90 reais. De eerste postzegel met een Goethe-motief bracht de stad Altona bij Hamburg in 1888 uit.

Het overzicht van de collectie laat ook een aantal privé-uitgiften van postzegels met een portret van Goethe zien. Motieven en silhouetten van Goethe werden gebruikt voor postzegels, sluitzegels en reclamezegels. Op het gedeelte met aandacht voor Goethe op postzegels volgt het overzicht met afbeeldingen op de door een centrale bank uitgegeven bankbiljetten en in het bijzonder op het zogenoemde noodgeld. Voor de 3D-fans is het gedeelte “Goethe in stereo” uiterst waardevol. Van Goethe zelf bestaan er geen foto’s, maar wel van zijn woningen, standbeelden, woonplaatsen en scènes uit zijn voorstellingen. Het boek geeft een beschrijving over de historie van stereofotografie met voorbeelden van enkele 3D-fotocamera’s, 3D-beeldtechnieken en een serie 3D-stereokaarten en sluit af met een overzicht van beelden over de gehele wereld, een literatuurlijst en een personenregister.

ISBN 978-3-487-08572-2, “Goethe - Bilder auf …”, Ulrich Vogt en Meinolf Protte, Georg Olms Verlag, 2016, 431 pagina’s.