Het schroot in de moderne kunst

“Alles beweegt; stilstand is er niet”, schrijft de bekende Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely in 1959 in zijn manifest “Für Statik”. In zijn kinetische ruimtelijke kunstwerken speelt het metamechanische effect een centrale rol. De beweging en het gebruik van allerlei afvalproducten zijn de belangrijkste visitekaartjes van deze internationaal erkende kunstenaar. De tegenstellingen tussen statische elementen en dynamische elementen in zijn driedimensionale kunstwerken is opvallend.

Jean Tinguely - Stillstand gibt es nicht

In zijn vaak volumineuze kunstwerken valt er altijd wel een beweging van één of meerdere onderdelen te bekennen. Om zijn handelsmerk gestalte te kunnen geven was hij heel vaak te zien op rommelmarkten of bij sloperijen. Van ogenschijnlijk niets weet hij als geen ander altijd wel iets te maken. Jean Tinguely (1925-1991) was getrouwd met Niki de Saint Phalle, die eveneens tot de groep toonaangevende kunstenaars gerekend mag worden.

Hij hield van het experiment en was tevens een begaafd ontwerper, graficus en schilder. Zijn machine-sculpturen behoren tot de meest vooraanstaande kunstverzamelingen over de gehele wereld. Een zeer groot deel van zijn omvangrijke oeuvre heeft een vaste plaats gekregen in het Tinguely-Museum in Basel (CH).

Fenomeen van beweging
De Kunsthalle Mannheim toonde tot en met 19 januari 2003 in samenwerking met het Tinguely-Museum ruim 40 groot formaat driedimensionale sculpturen van Jean Tinguely. Ook een aantal dynamische kunstwerken uit de eigen collectie van het museum was in de opstellingen verwerkt. In de bijbehorende catalogus zijn de meeste kunstwerken op een uitstekende wijze afgebeeld.

Daarnaast bevat dit waardevolle document een zeer interessante en rijk geïllustreerde biografie over dit fenomeen van kinetische kunst. Ook krijgt de lezer een beeld van zijn zoektochten naar bruikbare en “onbruikbare” attributen voor nieuwe kunstwerken. Nauwe contacten werden onderhouden met onder andere Marcel Duchamp en met Salvador Dali. Meerdere achtergrond artikelen maken de catalogus tot een bijzonder boekwerk en biedt de lezer vele uren kijk- en leesplezier.

ISBN 3 89165 133 3, “Jean Tinguely - Stillstand gibt es nicht”, Manfred Fath, Prestel Verlag, 2002, 174 pagina’s.