Illustraties stimuleren ons denken en onderzoeken

In de kunst en wetenschap dragen illustraties in hoge mate bij aan het activeren van menselijke processen van denken en onderzoeken. Zij hebben tevens invloed op de wijze waarop wij objecten en fenomenen in de natuur waarnemen. Al eeuwenlang spelen illustraties in allerlei uitvoeringsvormen een belangrijke rol bij beschrijvingen van onderwerpen, ontdekkingen en uitvindingen. Veel bekende en herkenbare illustraties hebben een specifieke historische achtergrond en historische samenhang. Meerdere historische illustraties hebben inmiddels een onuitwisbare plaats veroverd in onze culturele en kunstzinnige wereld.

Vom Objekt zum Bild

Het boek “Vom Objekt zum Bild” beschrijft de ontwikkelingen in het ontstaan van een beeldcultuur en picturale processen in kunst en wetenschap in een periode tussen 1600 en 2000. Vooraanstaande wetenschappers, onderzoekers en kunstkenners geven in meerdere artikelen hun beeld en visie over het gebruik van illustraties. De teksten zijn bewerkingen van voordrachten, gehouden tijdens twee internationale studiedagen in Berlijn. De lezer vindt een forse diversiteit aan benaderingen en voorbeelden van objecten, die zijn omgevormd tot getekende, geschilderde of gefotografeerde beelden. Het traditionele stilleven komt daarin regelmatig voor.

De inhoud van dit boek sluit vanuit verschillende historische gezichtspunten voortreffelijk aan op gedetailleerde benaderingen van de betekenis van objecten in wetenschappelijke publicaties. Uitgebreide literatuurverwijzingen geven de lezer richting en aanbevelingen. In het eerste hoofdstuk van dit informatieve en inspirerende boek ziet de lezer meerdere voorbeelden van een schilderstijl met heel veel voorwerpen, activiteiten en scènes op één geschilderde voorstelling. Complete markten met de bijbehorende producten, activiteiten, verkopers en kopers zijn geschilderd. Het optisch bedrog in de kunst in de vorm van trompe l’oeil is uitgebreid behandeld aan de hand van schilderwerk van Cornelius N. Gijsbrechts en Samuel van Hoogstraten.

Het bloemen-stilleven speelt eveneens een bijzondere rol in onze schildercultuur. Het zijn vooral de bloemenwerken van Jan Brueghel de Oude en van Daniel Seghers, die zorgen voor nieuwe beeldconcepten in de visuele waarneming. In enkele hoofdstukken treft de lezer informatie aan over inspiratie door schelpdieren in kunstuitingen. Zelfs ondergrondse toestanden en taferelen hebben kunstenaars geïnspireerd tot het maken van situatietekeningen.

Ook het bedenkbare leven in het paradijs heeft meerdere beeldiconen opgeleverd. Werk van René Magritte en Peter Greenaway staat borg voor nieuwe benaderingen van de verstilde werkelijkheid. Van elk artikel is er een samenvatting in de Engelse taal. Een studie- en referentieboek voor alle docenten en studenten kunstgeschiedenis en de geschiedenis van de beeldcultuur.

ISBN 978-3-05-005662-3, “Vom Objekt zum Bild”, Bettina Gockel, redactie, Akademie Verlag, 2011, 336 pagina’s