Kleurrijke vergelijking tussen Itten en Klee

Het werk van Johannes Itten en Paul Klee in een dialoog te laten zien lijkt voor de hand te liggen. Hun wegen als kunstenaar en ontwikkelingen in de kunst lijken veel op elkaar en hun wegen hebben zich meerdere malen gekruist. Zo ontwikkelde Itten zijn eerste kunstzinnige impulsen door de vader van Paul Klee en omgekeerd kreeg Klee door een aanbeveling van Itten een baan als leraar aan het instituut Bauhaus.

Itten - Klee. Kosmos Farbe

Beide kunstenaars begonnen bijna gelijktijdig met hun verdieping van de kleurenleer en het ordenen van kleur rond 1914. Klee deed dat op zijn reis naar Tunesië en Itten via de kleurenleer van Adolf Hölzel in Stuttgart. Johannes Itten en Paul Klee hebben jarenlang beiderzijds hun werken waargenomen en hun werk uitgewisseld. Beide kunstenaars zijn in Zwitserland geboren. Johannes Itten in 1888 in Südern-Linden (Berner Oberland) en Paul Klee in 1879 in Münchenbuchsee bij Bern.

In een monografische tentoonstelling toont het Kunstmuseum Bern tot en met 1 april 2013 onder de titel Kosmos Farbe in dialoog het prachtige werk van beide kunstenaars. Voor het eerst laat het museum bezoekers zien dat niet alleen Klee Itten, maar ook Itten Klee inspireerde en dat beide kunstenaars uit meerdere gemeenschappelijke bronnen hun inspiratie verkregen. De grote expositie accentueert op boeiende wijze de invloed en de te onderscheiden aspecten van kleur in de kunst van Klee en Itten.

In de expositie zijn kunstwerken en studiematerialen ingedeeld in belevingsthema’s als Kleur en Esoterie, Kleur en Abstractie, Kleurharmonie en Kleur en Natuur. De werken in de expositie zijn chronologisch in beeld gebracht. Een uitgebreide catalogus geeft elke professionele kunstkenner, docenten en studenten kunstgeschiedenis en elke kunstliefhebber een voortreffelijk beeld over beide kunstenaars in woord en kleurrijke reproducties van de getoonde kunstwerken en meerdere voorstudies. Ook bevat de catalogus twee uitgebreide biografiën die naast elkaar zijn gedrukt en voorzien zijn van pers- en familiefoto’s.

Eén van de allereerste werken van zowel Itten als Klee maken deel uit van de expositie. Van meerdere deskundigen brengt de catalogus zeer interessante bijdragen over de achtergronden en bijdragen aan kunstvorming door Johannes Itten, Paul Klee, Philipp Otto Runge en Adof Hölzel.

ISBN 978-3-7954-2646-0, “Itten - Klee. Kosmos Farbe”, Christoph Wagner, e.a., Verlag Schnell & Steiner, 2012, 384 pagina’s

Kunstmuseum Bern, Hodlerstrasse 8-12, CH-3000 Bern 7, www.kunstmuseumbern.ch