Kleurenleer van Goethe is al 200 jaar inspiratiebron

In het jaar 2010 was het 200 jaar geleden dat Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) zijn Kleurenleer publiceerde. Zelf was hij ervan overtuigd, dat zijn kleurenleer belangrijker was dan alles wat hij als dichter tot dat moment gerealiseerd had.

Goethes Farbenlehre

In het jubileumjaar zijn veel activiteiten ontplooid om zijn bijzondere bijdrage aan het thema Kleur te accentueren. De stad Wetzlar stond centraal in een groot aantal vieringen en herdenkingen aan dit grootse werk van Goethe. De thema’s Goethe en Optica passen uitstekend in de industrie van Wetzlar. Een tentoonstellingstrilogie stond centraal in de festiviteiten. Vanuit dit project is een prachtig verzorgd boek ontstaan met als titel Goethes Kleurenleer en een drietal interessante en leerzame exposities. In het boek gaan deskundigen in op het ontstaan en de inhoud van Goethes kleurenleer en zijn betekenis en invloed op het denken, goedkeuren en afkeuren van andere kleurpioniers en -deskundigen. De opbouw van het boek geeft een beeld van kleurenleer in historisch perspectief, zoals Goethe dat ook geeft in zijn studie. Ook na zijn publicatie ontstonden weer aanvullende verhandelingen over kleur en brachten wetenschappers en schilders een scale aan kleursystemen. Elke deskundige met een werk of een creatieve relatie met kleur zou op de hoogte moeten zijn van de kleurenleer van Goethe en zijn reacties op de kleurenleer van Sir Isaac Newton. Enkele persoonlijke aantekeningen van de gesprekken met Goethe over zijn studie en bevindingen van de experimenten met licht en kleur van Newton geven een interessant beeld van zijn ingeslagen route en zijn uiterst kritische beschouwingen. Het referentie- en studieboek geeft veel reproducties van authentieke tekeningen en illustraties uit zowel Goethes werk als uit het werk van andere wetenschappers. Ondanks dat er tussen de kleurtheorieën van Goethe en Oswald schijnbaar weinig gemeenschappelijks valt te ontdekken is er wel degelijk een overeenkomst te zien in beide benaderingen van kleurstoffen. Het boek geeft bovendien een overzicht van diverse kleurpublicaties van Wilhelm Ostwald en van andere kleurdeskundigen. Het geheel is een kleurinhoudelijke en een verrassende informatiebron over kleur.

ISBN 978-3-86568-642-8, “Goethes Farbenlehre”, Anja Eichler e.a., Michael Imhof Verlag, 2011, 159 pagina’s.

Afb. Ook in de filatelie is er veel aandacht voor beide baanbrekende richtingen van Goethe, namelijk die als dichter en als wetenschapper.