Een uniek historisch figuur in een filosofisch perspectief

Centraal in uitgave 02/2012 van het tijdschrift figurationen staat een wel heel bijzonder onderwerp in de aandacht, namelijk de optische illusie van Joseph Jastrow onder de bekende naam van konijn-eend-illusie. Het tijdschrift bevat naast een editoriaal en een inleiding over dit merkwaardige illusionistische beeldspel, zes essays over het gekozen onderwerp van dubbelzinnige figuren.

Kippfiguren

Speciaal voor Franstalige lezers zijn drie van de zes essays weergegeven in het Frans. Daardoor heeft de redactie het thematijdschrift ook een Franse titel figures réversibles meegegeven. De oeroude figuurtjes die op twee of zelfs op meerdere manieren kunnen worden bekeken en er dan anders uitzien dan de eerste blik vormden al snel een basis voor filosofische aandacht van wetenschappers.

In de periode rond het begin van de 20e eeuw viel het onder andere filosoof Wittenstein op dat er kiepeffecten in figuren bestaan. Kunnen we snel in vervoering raken door een duidelijke alternatieve interpretatie? Als een en dezelfde figuur ons een konijn of een eend laat zien, of een eend of een konijn? Een zogenaamd kiepfiguur is echter meer dan een esthetische dubbelzinnigheid, het is namelijk een verschijnsel van verandering.

Doorslaggevend is de kantelbeweging zelf en het starten van de waarneming. Als je eindelijk de tweede figuur in een kiepfiguur ziet, kun je die maar met moeite vergeten en de eerste figuur terughalen. Een geweldige inspirerende artikelen reeks voor liefhebbers van illusies.

ISBN 978-3-412-20849-3, “Kippfiguren”, Hans-Georg von Arburg en Marie Theres Stauffer, Böhlau Verlag, uitgave no. 02/2012, 112 pagina’s.