Zien en herkennen bij onze visuele waarneming

In het Engelstalige studieboek “Representation and Recognition in Vision” geeft auteur Shimon Edelman in zes hoofdstukken een theoretische beschouwing over het fenomeen van de herkenning van visuele objecten. “Wat gaat er om in onze hersenen wanneer wij een kat op een kleedje zien liggen?” en “Zien twee mensen het zelfde beeld van een object?”, zijn twee vragen, die uitgebreid besproken en beantwoord worden. De inhoud is samengesteld voor studenten in de richtingen computer vision, psychologie en neurobiologie en is zeker ook geschikt voor raadpleging door studenten in de filosofie.

Representation and Recognition in Vision

De behandeling van het onderwerp richt zich voornamelijk op het geven van een intelligent kader waarmee de lastige wetenschappelijke begrippen en grondbeginselen in de visuele waarneming beter begrepen worden. Bovendien kan de gegeven leerstof dienen als input voor een studie naar de echte kern van de perceptie en de hoofdrol voor de werking van het menselijk brein daarin. In zes hoofdstukken wordt het onderwerp in details behandeld. Een object met een bepaalde vorm, verlicht door een lichtbron en gesitueerd op een herkenbare locatie wordt via de grondbeginselen van de optica en vooral met behulp van de optica een herkenbaar beeld.

Identificatie en generalisatie van de waargenomen beelden spelen daarbij bijzondere rollen. De auteur maakt voor het bewijs van de transformatie van beelden en indrukken naar realistisch herkenbare objecten gebruik van wiskundige relaties en formules. Een speciaal hoofdstuk is gereserveerd voor de theoretische achtergronden van het onderwerp Vormgelijkheid. Het hoofdstuk daarna geeft een beeld van de implementatie en de experimenten over het isomorfe karakter van vormen. De standplaats van de waarnemer en de positie van het waar te nemen beeld of object hebben een zekere relatie tot elkaar.

Een bekend verschijnsel is de omkering van gezichten met een gelijktijdige kleine verandering in het oorspronkelijke beeld. Irvin Rock heeft daarin baanbrekend werk verricht. Een verrassende optische illusie is het resultaat van dit experiment. Meerdere illustraties ondersteunen de theoretische beschouwingen. Het studieboek eindigt met representatieve vragen en antwoorden over de diverse behandelde onderwerpen. In enkele aanhangels geeft de auteur nog wetenschappelijk georiënteerde achtergronden. Een uitgebreide referentiebron en een trefwoordenregister sluiten dit goed verzorgde universitaire leerboek af.

ISBN 0-262-05057-9, “Representation and Recognition in Vision”, Shimon Edelman, The MIT Press, 1999, 335 pagina’s.