De subjectieve en objectieve kleurtoepassing in de kunst

Het was de wens van kleurendeskundige Johannes Itten (1888-1967) om een meer bescheiden en toegankelijker boek te ontwerpen op basis van de alles omvattende theoretische en praktische benaderingen van zijn kleurenleer in zijn grote boek uit 1961 “Kunst der Farbe”. Daarmee ging de wens om kennis over de regelmatigheden en mogelijkheden van kleuren ook over te brengen naar een veel bredere kring van geïnteresseerde personen en vooral leerlingen en studenten, in vervulling bij Itten.

Kunst der Farbe

Zijn idee van een compactere bespreking van de kleurentheorie is op voortreffelijke wijze in de huidige publicatie als studie-uitgave gerealiseerd. De inhoud en wijze van benadering van de kleurentheorie op de manier van Johannes Itten sluit perfect aan op meer algemene belangstelling voor kleuren in de afgelopen jaren, in de kunst, in fotografie en televisie, in kleding en in huisvesting en in de dagelijkse omgeving.

Het succes van dit compacte studieboek heeft geleid tot een huidige ongewijzigde zevende druk. Johannes Itten startte zijn kleurenleer met het noteren van ervaringen en inzichten die hij opdeed bij het ontwerpen en realiseren van kunstwerken. In 1913 nam de toen 25-jarige kunstschilder in Stuttgart contact op met Adolf Hölzel en bestudeerde zijn opzet van kleurenleer. Het door Itten perfect uitgekiende kleinere studieboek bevat het voorwoord uit de 1e oplage van het beknopte studieboek met een tekst van Anneliese Itten.

De meest bekende twaalfdelige kleurencirkel van Itten heeft hij voor een meer praktisch gebruik in een twaalfdelige kleurenster omgevormd, naar een basisontwerp van de kleurenbol van Runge.

In de inleiding geeft Johannes Itten een fascinerend beeld uit de geschiedenis van kleurenleer en het ontstaan van kennis en ervaring bij kunstschilders door het gebruik van kleur. Itten geeft aan dat de kleurenleer van respectievelijk Goethe, Runge, Bezold, Chevreul en Hölzel voor hem van bijzondere betekenis waren. Interessant zijn de verhalen over de visies van kunstenaars, onderzoekers, wetenschappers en andere praktiserende personen, waarin zij aangeven hoe er gedacht wordt over het beleven en het omgaan met kleur. Alle theoretische en praktische aspecten van kleur zijn behandeld en rijk voorzien van kleurillustraties.

ISBN 978-3-86230-161-4, “Kunst der Farbe”, Johannes Itten, Christophorus Verlag, 2019, 7e druk, 96 pagina’s.